Tarsale coalitie,
Wat is het?
Kort gezegd: een tarsale coalitie is een vergroeiing van twee botjes in de achtervoet. Meestal gaat het om een vergroeiing tussen het talus (sprongbeen) en het os naviculare, dat is dat uitstekende botje dat je aan de binnenkant van je voet bij je enkel voelt. Op de tweede plaats komt een vergroeiing van de talus en het onderste spronggewricht voor.
Je kunt je voorstellen dat zo’n vergroeiing problemen kan geven, want die beweeglijkheid heb je niet voor niks. Hieronder gaan we dieper in op de oorzaak, de klachten en de behandelwijze
Hoe ontstaat een tarsale coalitie?
Een tarsale coalitie is aangeboren. Het ontstaat dus niet door verkeerde schoenen of te veel sporten. Omdat kinderbotjes voor een groter gedeelte uit kraakbeen ontstaan, is een tarsale coalitie bij kinderen nog niet aanwezig. Dat gebeurt pas wanneer het beendergestel geossificeerd is, dus verbeend. Het geeft dan ook vak geen problemen op jonge leeftijd. De symptomen ontstaan dan ook pas vanaf de leeftijd van 12 tot 14 jaar, of nog later.
Wat merk je van een tarsale coalitie?
Soms gewoon helemaal niets. Er zijn mensen die prima functioneren met deze vergroeiing. Maar een tarsale coalitie kan ook diverse klachten geven. Normaal kunnen de botjes van de voet ten opzichte van elkaar bewegen, waardoor de voet flexibel is. Bij een tarsale coalitie verliest de voet een deel van deze flexibiliteit, wat kan leiden tot pijn, stijfheid en beperkingen in de dagelijkse activiteiten. De pijn heb je dan niet aan de tarsale coalitie zelf, maar aan de spieren eromheen, die harder moeten werken.
Je kunt last hebben van pijn bij lopen omdat je je voet nu eenmaal niet optimaal kunt bewegen. Doordat spieren moeten gaan compenseren, kunnen daar irritaties door ontstaan. Sommige mensen hebben een gevoel dat ze vaak zwikken, terwijl dat niet het geval is. Weer anderen hebben gewoon pijn in de voet zonder duidelijke aanwijsbare oorzaak. Omdat een tarsale coalitie wat vaker bij één voet voorkomt, zouden unilaterale klachten een aanwijzing kunnen zijn. Met unilateraal bedoelen we dat de klachten aan één kant voorkomen.
Wat we veel zien bij een tarsale coalitie is een rigide platvoet. Bij een rigide platvoet is de voet niet alleen plat bij het staan, maar ook als hij wordt opgetild. Jongere kinderen hebben sowieso platvoeten, omdat het vetpolster onder de voet dikker is, en omdat de verbindingen tussen de voetbotjes nog zacht zijn.
Lastig te stellen diagnose
Een diagnose stellen kan lastig zijn, omdat een tarsale coalitie soms pas laat wordt opgemerkt. Hierboven las je al dat er lang niet altijd heel duidelijke klachten zijn, waardoor er soms sprake is van een onderdiagnose. Dat komt ook omdat de symptomen zich geleidelijk ontwikkelen. Mensen kunnen pijn en ongemak ervaren, maar die toeschrijven aan vermoeidheid of overbelasting, waardoor ze niet direct medische hulp zoeken. Bovendien kun je ook een milde vorm van tarsale coalitie hebben, die weinig symptomen laat zien.
We zien dat terug in studies; 2 tot 3% van de mensen heeft een geconstateerde tarsale coalitie. Maar bij studies op het menselijk lichaam die na het overlijden worden gedaan, blijkt dat 12 tot 14% van de mensen het heeft. Het lijkt iets vaker voor te komen bij mannen dan bij vrouwen.
Hoe weet je of je een tarsale coalitie hebt?
De gouden standaard voor het vaststellen van een tarsale coalitie is een röntgenfoto. Maar daarop is niet altijd duidelijk te zien dat er een verbinding tussen de twee botjes zit. Als een kind nog in de groei is, dan bestaat de verbinding soms nog uit kraakbeen. Op een CT-scan kan de verbinding wel goed worden vastgesteld blijkt uit onderzoek.
De scan laat een tarsale coalitie zien, wat nu?
Dit hangt sterk af van de ernst van de klachten.
Een verbinding tussen twee botjes kan middels een operatie worden verwijderd. Er wordt dan veelal spierweefsel terug geplaatst. Het gewricht is dan nog steeds niet zoals een normaal gewricht, maar dit kan wel pijnverlichting geven. Soms wordt ervoor gekozen om alleen conservatief te behandelen. Door middel van zooltherapie of aangepaste schoenen kan de coalitie worden ondersteund. Maar zoals genoemd hangt dit alles sterk af van je pijnklachten.
De succesen van de operaties zijn wisselend. Een tarsale coalitie komt niet vaak voor. Ook weten we niet altijd goed hoe het verloop op de lange termijn is. Soms gaat de coalitie weer aan elkaar zitten. Je bent dan als het ware weer terug bij af. Ook komen er soms andere klachten voor terug. Je bent dan netto niets op geschoten. Wel lijkt het erop dat een operatie aan de meest voorkomende tarsale coalitie (die tussen het sprongbeen en dat uitstekende enkelbotje) meestal veel succes geeft. Er komt dan direct meer bewegelijkheid en geeft ook gelijk minder pijn.
Gebruikte literatuur
- Docquier et al, 2019 Tarsal coalition in peadiatric patients, Orthopaedics & Traumatology: surgery & research 105 (2019) S125-S131
- Soni et al, 2019 Tarsal coalition, Wolters kluwer health incl 1040-8703
- Jackson et al, 2012 Incidence of symptomatic pediatric tarsal coalition,